UN Women – IPU “Siyasette Kadın 2020” haritasına göre: Kadınların siyasi temsili hala yetersiz

Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) ve Parlamentolar Arası Birlik (IPU) tarafından yayınlanan “Siyasette Kadın 2020” haritası verilerine göre, 1 Ocak 2020 itibarıyla;

• Dünya genelinde parlamentolardaki kadın milletvekili oranı küçük bir artış göstererek 24.9’a çıktı.
• Kadın bakan oranı tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşarak %21.3 olarak gerçekleşti.
• 20 ülkenin hükümet ve devlet başkanları kadın. Bu sayı 2019’da 19’du.
• Devlet başkanı kadın olan ülkelerin oranı %6.6.
• Hükümet başkanı kadın olan ülkelerin oranı %6.2.

Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) ve Parlamentolar Arası Birlik tarafından 2005 yılından bu yana hazırlanan haritanın 2020 yılı nüshası yayınlandı. Tüm dünyada devlet yönetimindeki ve parlamentodaki kadınların sıralamasını gösteren “Siyasette Kadın 2020” haritasına göre, hala 4’te 3’ünün erkekler tarafından tutulduğu parlamentolarda kadınların oranı az artış gösterse de hala yetersiz. Harita, kadınların güçlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda en vizyoner yol haritası olan Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu’nun 25’inci yıl dönümüne özel olarak yayınlandı.

Dünya genelinde parlamentolardaki kadın milletvekili oranı, tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşarak %24.9 olarak gerçekleşti. Parlamentolardaki kadın milletvekili oranı sıralamasında Türkiye, 120’inci sıradan 122’ye düştü. Türkiye, 2017 yılı haritasında ise %14.9 oranla 132’inci sıradaydı. 

UN Women İcra Direktörü Phumzile Mlambo-Ngcuka konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Karar alma mekanizmalarındaki kadınlar, tüm topluma faydalı politikalar geliştiriyor. Kadınlar ve kız çocukları için değişime ihtiyaç var. Tüm dünyadaki liderlere ve parlamenterlere kadınların sesinin duyulması ve önceliklerinin politikalara yansıtılması için gerekli aksiyonları alma çağrısında bulunuyoruz.”

Parlamentolar Arası Birlik Başkanı Gabriela Cuevas ise şunları söyledi: “Mevcut çabaların yeterli olmadığı çok açık. Taahhütleri aksiyona dönüştürmenin tam zamanı. Kadınların siyasete katılımını artırmak için dünya parlamentolarındaki 46 bin üye ile ayrımcı politikaları sona erdirmek için çalışmalıyız.”

20 ülkenin devlet ve hükümet başkanları kadın

1 Ocak 2020 itibarıyla 20 ülkenin devlet başkanı ve hükümet başkanları kadın. Bu sayı 2019 yılında 19’du. Buna göre, devlet başkanı kadın olan ülkelerin oranı %6.6 (152 ülkeden 10’u) ve hükümet başkanı kadın olan ülkelerin oranı %6.2 (193 ülkeden 12’si). Bu ülkelerden ikisinin (Bolivya ve İsviçre) hem hükümet hem devlet başkanı aynı kişi. Kadınların siyasi arenadaki temsiliyetindeki artış yavaş olmasına rağmen, IPU ve UN Women haritası ilk yayınlandığı 2005 yılında, tüm dünyadaki kadın liderlerin sayısı 8’di.

Bugün Avrupa’da devlet ve hükümet başkanlarından yarısından fazlası kadınken, İskandinav ülkelerinin birçoğu (Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Norveç) kadınlar tarafından yönetiliyor. Amerika kıtasında üç ülkenin hükümet ve devlet başkanı kadınken, kadın devlet ve hükümet başkanı olan diğer ülkeler şöyle: Bangladeş, Nepal, Singapur, Etiyopya ve Yeni Zelanda.

Kadın bakan oranı %21.3

“Siyasette Kadın 2020” haritasına göre kadın bakan oranı tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşarak %21.3 (4003 bakandan 851’i) olarak gerçekleşti. 2005 yılında bu rakam %14.2 idi. Kadınların bulunduğu ilk beş bakanlık sırayla şöyle: “Aile, çocuk, genç, yaşlı, engelli”, “Sosyal hizmetler”, “Çevre, doğal kaynaklar, enerji”, “İstihdam ve mesleki eğitim” ve “Kadın, toplumsal cinsiyet eşitliği”.  

Bakanlar kurulunda kadın olan ülkelerin sayısında ise geçtiğimiz yıldan bu yana artış var. 2019 yılında %50’den fazla kadın bakanı olan ülke sayısı 9 iken, bu sayı bu yıl 14 ülkeye çıktı. Bu ülkeler şöyle:

• %66.7: İspanya
• %61.1: Finlandiya
• %58.8: Nikaragua
• %57.9: Kolombiya
• %57.1: Avusturya
• %55.0: Peru
• %54.5: İsveç
• %53.6: Ruanda
• %53.3: Arnavutluk
• %52.9: Fransa
• %50.0: Andora, Kanada, Kosta Rika, Guinea-Bissau

Ayrıca 16 ülkede %40’tan fazla bakanlık kadınlar tarafından yönetiliyor. 

Meclis başkanı kadınların oranı ise artış göstererek %20.5 (278 koltuktan 57’si) olarak gerçekleşti. Buna göre Pasifik hariç dünyanın her kıtasında meclis başkanı kadınlar var. Meclis başkan vekili kadın sayısı ise 3 puan azalarak %25.3 olarak gerçekleşti. 2019 yılında yedi ülke (Andora, Belarus, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Endonezya, Kazakistan, Malawi ve Togo) ilk kez meclis başkanlığı koltuklarına kadınları atadı.

UN Women Hakkında:

Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadının Güçlenmesi Birimi (BM Kadın Birimi-UN Women) toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına ve kadının güçlenmesine yönelik çalışan Birleşmiş Milletler kurumudur. Dünya çapında kadınların ve kız çocuklarının ihtiyaçlarının daha hızlı bir şekilde karşılanması için kurulan BM Kadın Birimi, BM üyesi ülke hükümetleri, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör ile toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik yasalar, politikalar ve programların tasarlanması ve bu alandaki küresel standartların uygulanması için ortak çalışmalar yürütür. Kadınlar ve kız çocuklarının hakları için küresel düzeyde savunuculuk yapar.

Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) Türkiye ofisi, Parlamentolar Arası Birlik (IPU) işbirliğiyle ve İsveç’in İsveç Uluslararası Kalkınma ve İşbirliği Ajansı (SIDA) aracılığıyla sağladığı finansman desteğiyle kadınların siyasi katılımı ve liderliğini desteklemek hedefiyle “Türkiye’de Siyasi Liderlik ve Siyasi Katılımda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Projesi”ni 2014 yılından bu yana uyguluyor.

Detaylı Bilgi için:

Ebru Demirel, ebru.demirel@unwomen.org