Daha Güçlü Bir Bakım Ekonomisi için BM Türkiye Ortak Programı

Türkiye'de Bakım Ekonomisinin Dönüştürücü Büyümesi için Birleşmiş Milletler Ortak Programı’nın lansman toplantısı 5 Şubat'ta Ankara'da yapıldı. Ortak Program, Türkiye'nin bakım ekonomisini güçlendirmeyi, kapsayıcı büyümeyi teşvik etmeyi ve kadın erkek eşitliğine odaklanan SKA 5 ile İnsana Yakışı İş ve Ekonomik Büyüme’ye odaklanan 8’inci amaç başta olmak üzere Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarında ilerlemeyi hızlandırmayı amaçlıyor. Ortak Program Ortak Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) Fonu tarafından finanse ediliyor. 

Daha Güçlü Bir Bakım Ekonomisi için İşbirliği

Ortak Program, BM Mukim Koordinatörü’nün liderliğinde, Mukim Koordinatörlük Ofisi’nin (RCO) tam koordinasyon desteğiyle ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) uygulayıcı ortaklığında hayata geçiriliyor. BM Kadın Birimi (UN Women), BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ve BM Nüfus Fonu (UNFPA) Türkiye ofisleri ise programa teknik destek sağlayacak. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı başta olmak üzere, ilgili kamu kurumları, işçi ve işveren örgütleri ile sivil toplum kuruluşları (STK’lar) programın temel paydaşları arasında yer alacak.

İş birliklerini ve kamu-özel sektör ortaklıklarını teşvik ederek güçlü, sürdürülebilir ve kapsayıcı bir bakım ekonomisi inşa etmeyi hedefleyen Ortak Program, iki temel yaklaşımı benimsiyor:

• İlk olarak, bağımsız yaşamı ve yerinde yaşlanmayı desteklemek amacıyla dijital çözümlerden yararlanarak, küresel en iyi uygulamalara dayalı pratik bakım ekonomisi modelleri geliştirecek; 
• İkinci olarak, bakım ekonomisinin dönüştürücü büyümesini desteklemek için Türkiye’deki kamu kurumları ve sosyal ortakların kapasitesini güçlendirmeye katkı sağlayacak.

Girişime Üst Düzey Destek

BM Ortak SKA Fonu Başkanı Lisa Kurbiel lansman etkinliğine gönderdiği video mesajında “Bakım ekonomisi sadece bir sektör değil; gelişen toplumların ve ekonomilerin bel kemiğidir. Türkiye'de, artan yaşlı nüfusun demografik gerçekleri, çocuklar için önemli bakım talepleri ve bakım işlerinde süregelen cinsiyet eşitsizlikleri, acil ve yenilikçi eylem çağrısında bulunuyor. Bu Ortak Program, dijital dönüşümün potansiyelinden yararlanırken bakım verenler ve bakım alanlar için eşit fırsatlar yaratmak üzere tasarlanmış, bu zorluklara dönüştürücü bir yanıt oluşturuyor” dedi.

Ankara’da Birleşmiş Milletler Mukim Koordinatörlük Ofisi’nde düzenlenen lansmanın açılış konuşmasını yapan BM Mukim Koordinatörü Dr. Babatunde Ahonsi, “Bakım ekonomisine yatırım yapmak toplumların geleceğine yatırım yapmaktır” diye konuştu. “Bakım sorumluluklarının adil dağılımını sağlayarak ve dijital çözümlerden yararlanarak daha eşitlikçi ve müreffeh bir Türkiye yaratabiliriz” diye de ekledi. 

Ahonsi “Bakım ekonomisinin tanınması ve önceliklendirilmesi, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına ulaşmanın ve daha adil ve sürdürülebilir bir geleceği teşvik etmenin anahtarıdır. Bakım ekonomisine ilişkin BM Ortak Programımız aracılığıyla bu dönüştürücü yolculuğa çıkarken, bakıma yatırım yapmanın ortak geleceğimize yatırım yapmak olduğunu unutmayalım. Bu girişim bir Ortak Programdan çok daha fazlasıdır; eşitlik, sürdürülebilirlik ve ortak refaha yönelik bir taahhüttür” diye vurguladı. 

Bakım Ekonomisi Ortak Programı lansman etkinliği, politika yapıcıları, sosyal ortakları, uluslararası kuruluşları, STK'ları ve özel sektör temsilcilerini bir yıl sürecek bu girişimin yol haritasını ve çalışma planını tartışmak üzere bir araya getirdi. 

Lansman etkinliğinde konuşan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakan Yardımcısı Sevim Sayım Madak, Türkiye'nin bakım ekonomisinin dönüştürücü gücünden yararlanma konusundaki kararlılığını vurguladı. Madak şunları söyledi: 

“Türkiye, bakım ekonomisinin dönüştürücü gücünü harekete geçiriyor! Yaşlanan nüfus, artan bakım ihtiyacı ve toplumsal dönüşüm sürecinde, sosyal hizmetlerin çeşitlendirilmesi, kadın istihdamının desteklenmesi ve bireylerin bağımsız yaşamlarını sürdürebilmesi için güçlü bir adım atıyoruz. Aile odaklı, hak temelli ve kapsayıcı bir yaklaşımla, çocuklardan yaşlılara, engelli bireylerden kadınlara kadar herkes için daha erişilebilir, sürdürülebilir ve güçlü bir bakım ekosistemi inşa ediyoruz.”

ILO Türkiye Ofisi Direktörü Yasser Hassan da aynı konuyu vurgulayarak, bakımın toplumları ve ekonomileri şekillendirmedeki temel rolünü şöyle ifade etti:

“Bakım; insani, sosyal, ekonomik ve çevresel refahın temelidir. Sürdürülebilir kalkınmanın merkezinde yer alır. İster ücretli ister ücretsiz olsun bakım işi diğer tüm işleri mümkün kılar. İyi işleyen ve güçlü bir bakım ekonomisi, mevcut ve gelecekteki işgücünün daha sağlıklı olmasına katkıda bulunur, işletmeleri destekler, üretkenliği artırır ve istihdam yaratır.”

UNDP Türkiye Mukim Temsilci Yardımcısı Miodrag Dragisic de bakımın bir insan hakkı ve sosyal ve ekonomik kalkınmanın bir ayağı olarak öneminin altını çizdi. “Bakım temel bir insan hakkıdır ve sağlık ile sosyal refahın merkezinde yer alır. UNDP olarak, güçlü bakım politikaları ve hizmetlerinin yoksullukla mücadele, eşitsizliklerin azaltılması, sosyal içermenin teşvik edilmesi, ekonomik istikrarın desteklenmesi ve nihayetinde insani kalkınma ve kapsayıcı büyümenin ilerletilmesi için gerekli olduğunu düşünüyoruz. UNDP, bu önemli ortak programda ILO ve BM Mukim Koordinatör Ofisi ile birlikte Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile ortaklık yapmaktan gurur duyuyor” dedi.

Ulusal Çabalar Üzerine İnşa 

Türkiye'nin 12. Ulusal Kalkınma Planı ve Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2024-2028), bakım ekonomisinin dönüştürücü potansiyelini tanıyarak, bakım hizmetlerinin genişletilmesi ve kalitesinin iyileştirilmesine yönelik güçlü bir taahhütte bulunuyor. Birleşmiş Milletler'in Bakım Ekonomisi Ortak Programı, yenilikçi finansman stratejileri sunarak hizmet kalitesini ve erişilebilirliğini artırmayı, insana yakışır işler yaratmayı ve Türkiye'nin bakım sistemini uluslararası norm ve standartlarla uyumlu hale getirmek için dijital dönüşümden faydalanmayı amaçlıyor. Bu ulusal çabalar, bakım ekonomisinin kapsamlı bir şekilde güçlendirilmesine olanak sağlıyor. 

Ortak SKA Fonu'nun tüm ortak programları BM Mukim Koordinatörleri tarafından koordine edilmekte ve Birleşmiş Milletler kalkınma sisteminin ajansları, fonları ve programları tarafından uygulanmaktadır. Fon, Avrupa Birliği ve Belçika, Danimarka, Almanya, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Monako, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Kore Cumhuriyeti, Suudi Arabistan, İspanya, İsveç, İsviçre Hükümetleri ve özel sektör finansman ortaklarından 2030 yılına kadar SKH'lere ulaşılmasına yardımcı olmak için cömert katkılar almaktadır.