Guterres Gazze'deki ateşkes anlaşmasını 'kritik ilk adım' olarak niteledi

BM Genel Sekreteri, 15 ay süren savaşın ardından Gazze'de ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılmasını öngören anlaşmanın Çarşamba günü duyurulmasını memnuniyetle karşıladı. 

BM Genel Merkezi'nde gazetecilere konuşan António Guterres, arabulucular Mısır, Katar ve ABD'yi anlaşmanın sağlanmasında gösterdikleri özverili çabalardan dolayı takdir etti.

“Diplomatik bir çözüm bulma konusundaki sarsılmaz kararlılıkları bu atılımın gerçekleştirilmesinde kritik bir rol oynamıştır” dedi.

Anlaşmanın tam olarak uygulanmasını sağlamak için ilgili tüm tarafları taahhütlerini yerine getirmeye çağırdı.

Acıyı hafifletin

Guterres, şiddetin başlangıcından bu yana derhal ateşkes ve tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması çağrısında bulunduğunu kaydetti. 

Önceliğin çatışmanın yol açtığı muazzam acıları dindirmek olması gerektiğini vurgulayan Guterres, BM'nin anlaşmanın uygulanmasını desteklemeye ve sürekli insani yardım dağıtımını arttırmaya hazır olduğunu söyledi.

“Bu ateşkesin Gazze'ye yardım ulaştırılmasının önündeki önemli güvenlik ve siyasi engelleri ortadan kaldırması zorunludur, böylece hayat kurtaran acil insani yardımlarda büyük bir artışı destekleyebiliriz,” dedi ve ‘insani durumun felaket seviyelerinde olduğu’ uyarısında bulundu.

Yardımın girmesine izin verin

 Genel Sekreter tüm tarafları, ihtiyaç sahibi tüm sivillere hızlı, engelsiz ve güvenli insani yardım ulaştırılmasını kolaylaştırmaya çağırdı. 

Guterres, “BM karşılaşacağımız ciddi zorlukların ve kısıtlamaların bilincinde olarak insani olarak mümkün olan her şeyi yapacaktır”.  Bu çabaların insani yardım kuruluşları, özel sektör ve ikili girişimler tarafından da desteklenmesini beklemektedir” ifadelerini kullandı. 

'Daha geniş hedefler'

 “Bu anlaşma kritik bir ilk adımdır, ancak İşgal Altındaki Filistin Topraklarının birliğinin, bitişikliğinin ve bütünlüğünün korunması da dâhil olmak üzere daha geniş hedefleri ilerletmek için tüm çabaları seferber etmeliyiz” dedi.

Kalıcı barış ve istikrarın sağlanması için Filistin'in birliğinin elzem olduğunu ifade eden Guterres, birleşik Filistin yönetiminin en önemli öncelik olmaya devam etmesi gerektiğini vurguladı. 

“Tarafları ve ilgili tüm ortakları, Filistinliler, İsrailliler ve daha geniş bir bölge için daha iyi bir geleceğe giden güvenilir bir siyasi yol oluşturmak üzere bu fırsatı değerlendirmeye çağırıyorum” diye devam etti.

İşgalin sona erdirilmesi ve İsrailliler ile Filistinliler arasında müzakere edilmiş iki devletli bir çözüme ulaşılması gerektiğinin altını çizdi.

Kaybedilen hayatları hatırlayın

Guterres sözlerini tamamlamadan önce, aralarında BM personeli ve insani yardım çalışanlarının da bulunduğu çatışmalarda hayatını kaybeden sivilleri saygıyla andı. 

Gazze'deki savaş kısa bir süre önce üçüncü yılına girdi.

İsrail, 7 Ekim 2023'te Hamas öncülüğünde kendi topraklarına yapılan saldırıların ardından askeri harekât başlatmıştı. Yaklaşık 1.200 kişi öldürüldü ve 250 kişi rehin alındı, yaklaşık 100 kişi ise hala rehin tutuluyor.

Gazze'deki sağlık yetkililerine göre çatışmaların başlamasından bu yana 46.000'den fazla Filistinli öldürüldü.

UNRWA’nın durumu

BM Filistinli mültecilere yardım kuruluşu UNRWA'ya göre Gazze'nin nüfusu iki milyonun biraz üzerinde ve 1.9 milyon kişi yerinden edilmiş durumda.

UNRWA Genel Komiseri Philippe Lazzarini sosyal medya üzerinden yaptığı bir paylaşımla ateşkes duyurusunu memnuniyetle karşıladı ve “pek çok kişinin son 15 aydır bu anı beklediğini” belirtti.

“İhtiyaç duyulan şey, bu savaşın neden olduğu muazzam acılara cevap verebilmek için hızlı, engelsiz ve kesintisiz insani erişim ve tedariktir” diye yazdı.

Genel Sekreter defalarca UNRWA'dan Gazze'deki yardım çabalarının “bel kemiği” olarak bahsetmişti. Ajans, 265 personelinin öldürülmesi ve tesislerinin saldırıya uğraması nedeniyle büyük kayıplar verdi.

Ateşkes duyurusu, UNRWA'nın İşgal Altındaki Filistin Toprakları'ndaki faaliyetlerine son vermeyi amaçlayan iki İsrail yasasının birkaç hafta içinde yürürlüğe gireceği sırada yapıldı.

Salı günü Oslo'da iki devletli çözüme odaklanan bir toplantıda konuşan Lazzarini, “Ajansın çöküşü -ister ani ister kademeli olsun- Gazze'deki muazzam acıyı daha da arttıracaktır” dedi.

Ölümler 'durmalı'

BM Genel Kurulu Başkanı Philémon Yang'a göre, BM sisteminin dört bir yanından gelen yetkililer de savaşın sona ermesinin çok geciktiği Gazze'ye ilişkin haberleri memnuniyetle karşıladı.

Yang “Sivillerin öldürülmesi ve sakat bırakılması durdurulmalıdır. Kalan tüm rehineler serbest bırakılmalıdır” diye konuştu. 

Genel Kurul Başkanı “İnsani yardım kuruluşlarına, Gazze'deki sivil nüfusa büyük ölçüde ihtiyaç duyulan yardımı ulaştırabilmeleri için derhal tam, güvenli ve engelsiz erişim izni verilmelidir” dedi.

Umut ve insani yardım

İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı'na göre bu anlaşma, çatışmalar nedeniyle hayatları harap olan milyonlarca insana çok ihtiyaç duydukları umudu sunuyor.

Tom Fletcher, BM'nin Rusya'nın geniş çaplı işgalinden etkilenen milyonlara yardım ettiği Ukrayna'dan yaptığı açıklamada, “Hazırlık aşamasında, insani yardım kuruluşları Gazze'de yardım dağıtımını arttırmak için malzemeleri seferber ediyor” dedi.

 “Çalışmalarımızın önündeki önemli güvenlik ve siyasi zorluklara rağmen, bu anın gerektirdiği hırs, yaratıcılık ve aciliyetle yanıt vermek için elimizden geleni yapacağız.”

Tüm engelleri kaldırın

BM yardım şefi sözlerini şöyle sürdürdü: “Güvenlik Konseyi'ni, ateşkesin sürdürülmesi, uluslararası hukuka saygı gösterilmesi ve hayat kurtarmanın önündeki engellerin kaldırılması için kolektif sesini ve ağırlığını kullanmaya çağırıyoruz.”

 “Üye Devletleri, insani yardım operasyonlarımızın yoğun ihtiyaçları karşılayacak şekilde finanse edilmesini sağlamaya çağırıyoruz. Ve işlenen zulümler için hesap verilebilirlik çağrısında bulunuyoruz.

BM hazır

İşgal Altındaki Filistin Toprakları'ndaki en üst düzey insani yardım yetkilisi Muhannad Hadi, BM'nin anlaşmayı desteklemeye ve yardımın en üst düzeye çıkarılması için elinden geleni yapmaya hazır olduğunu söyledi,

“Bizim ve ortaklarımızın elimizden gelen en iyi şekilde yardım sağlayabilmemiz için bu anlaşmanın Gazze genelinde yardım dağıtımında önemli bir artışa izin vermesi zorunludur.”

Çocukluk saldırı altında

BM Çocuklara Yardım Fonu UNICEF'in Başkanı Catherine Russell ateşkes anlaşmasının hem bir yılı aşkın süredir bombardımana maruz kalan Gazze'deki çocuklar ve aileleri hem de İsrail'de rehin tutulan ve büyük acılar çeken çocuklar ve aileleri için “çok gecikmiş” bir anlaşma olduğunu söyledi.

En az 14,500 ölü ve binlerce yaralı ile savaşın Gazze'deki çocuklar üzerindeki “korkunç bedelini” özetledi. Ayrıca, tahminen 17.000 erkek ve kız çocuğu refakatsiz veya ebeveynlerinden ayrı yaşıyor ve yaklaşık bir milyon kişi evlerinden olmuş durumda. 

Hesap verebilirlik çağrısı

İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, “Gazze'de ateşkesin ilk aşamasına ilişkin haberlerin kendisini son derece rahatlattığını ve ateşkesin artık devam etmesinin zorunlu olduğunu” söyledi.

Türk, işlenen ağır ihlaller ve suiistimaller için hesap verebilirlik ve adaletin takip edilmesi gerektiğini vurguladı.

“7 Ekim'deki iğrenç eylemlerden, ardından Gazze'de sivillerin hukuksuz bir şekilde öldürülmesinden ve uluslararası hukuk kapsamındaki diğer tüm suçlardan sorumlu olanlar hesap vermelidir” dedi.

Gazze'de 7 Ekim'de meydana gelen menfur eylemlerden, ardından sivillerin hukuksuz bir şekilde öldürülmesinden ve uluslararası hukuk kapsamındaki diğer tüm suçlardan sorumlu olanlardan hesap sorulmalıdır” dedi.

Ayrıca, mağdurların tam tazminat haklarının korunması gerektiğini de sözlerine ekleyerek, “tüm taraflar dürüstçe gerçeği söylemeden ve hesap vermeden ilerlemenin gerçek bir yolu yoktur” dedi.