Guterres: İklim finansmanı konusunda başarısızlık 'bir seçenek değil'

BM Genel Sekreteri António Guterres, COP29 Bakü'de kritik bir sonuca yaklaşırken güçlü bir eylem çağrısında bulunarak dünya liderleri ve müzakerecilere aralarındaki anlaşmazlıkların üstesinden gelmeleri ve tarihi bir iklim finansmanı anlaşmasına varmaları çağrısında bulundu. 

Rio'daki G20 Zirvesi'nden yeni dönen Guterres, orada verdiği yankı uyandıran mesajı paylaştı: iddialı bir iklim finansmanı hedefi sadece gerekli değil, aynı zamanda acildir.

Guterres “Başarısızlık bir seçenek değil” diyerek eylemsizliğin sonucunun felaket olabileceği uyarısında bulundu.

COP29'un Azerbaycan'ın başkentinde tamamlanmasına sadece 24 saat kala, müzakerecilerin gelişmekte olan ülkelerin ani sel baskınları, kuraklık, orman yangınları ve insan faaliyetlerinin daha da kötüleştirdiği diğer doğal şoklarla mücadele etmelerine yardımcı olacak yeni bir iklim finansmanı hedefi konusunda anlaşmazlığa düştükleri bildirildi.

Olası bir sonuca ilişkin ilk taslak metin Perşembe günü sabahın erken saatlerinde yayınlandı ve hükümet müzakere ekipleri ile sivil toplum gruplarından karışık tepkiler aldı.

Büyük ölçüde iki bölüme ayrılan taslağın, gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerin önerilerini ortaya koyduğu ve finansman hedefleri de dahil olmak üzere bazı düğüm noktalarının hala çözülemediği bildiriliyor.

'Zaman daralıyor'

Durumun aciliyetini vurgulayan Genel Sekreter şunları söyledi: “Zaman daralıyor. COP29'da artık son düzlüğe girildi.”

BM Genel Sekreteri, ilerleme kaydedilmiş ve yakınlaşma alanları ortaya çıkmış olsa da, önemli farklılıkların hala devam ettiğini belirtti.

Ancak kararlı bir şekilde harekete geçilmemesi halinde, sonuçların bu zirvenin çok ötesine geçebileceğini, potansiyel olarak yakın vadeli çabaları baltalayabileceğini ve Brezilya'daki COP30 hazırlıklarını zorlaştırabileceğini belirtti.

“Başarısızlık hem yakın vadeli eylemleri hem de yeni ulusal iklim eylem planlarının hazırlanmasındaki azmi tehlikeye atabilir” uyarısında bulunan Guterres, bunun geri dönüşü olmayan iklim devrilme noktalarına yaklaşımı hızlandırabileceğini de sözlerine ekledi.

İleriye dönük net bir yol

Genel Sekreter, iddialı yeni bir iklim finansmanı hedefine duyulan kritik ihtiyacın altını çizdi: gelişmekte olan ülkeler için kaynakları harekete geçirmek üzere tasarlanmış kapsamlı bir mali paket, bu ülkelerin 1.5 santigrat derece hedefiyle uyumlu iklim eylem planlarını uygulamalarını sağlayacak. 

Guterres, emisyonları azaltırken ulusların temiz ve uygun fiyatlı enerjiye geçişini destekleyen girişimlerin finanse edilmesinin önemini vurguladı.

Genel Sekreter, ayrıca, savunmasız nüfusları iklim felaketlerinin artan etkilerinden korumak için fon sağlayarak afet direncini güçlendirmenin gerekliliğini vurguladı. Paris Anlaşması çerçevesinde uluslararası işbirliği yoluyla dayanışma inşa etme çağrısında bulunarak uluslar arasında güvenin yeniden tesis edilmesi de kilit bir odak noktası. 

Guterres bu anlaşmanın sadece bir müzakereden daha fazlası olduğunun altını çizdi. “Bu, iklim felaketi karşısında adaleti sağlamak için bir COP'tur” dedi.

Bir yatırım, bir sadaka değil

İklim finansmanının bir tür sadaka olduğu düşüncesine karşı çıkan BM Genel Sekreteri, bunun gezegenin geleceğine yapılan kritik bir yatırım olduğunu savundu. “Bu, dünyadaki her ulus için daha güvenli ve daha müreffeh bir geleceğin peşinatıdır” dedi.

Çok taraflı kalkınma bankalarının iklim finansmanını 2030 yılına kadar yıllık 120 milyar dolara çıkarma taahhüdünde bulunduklarını ve özel sektörden de 65 milyar dolarlık ek bir kaynağın harekete geçirileceğini hatırlattı.

Bu arada, geçtiğimiz Eylül ayında New York'ta 193 üyeli BM Genel Kurulu tarafından kabul edilen Gelecek Paktı, finansmana erişimi iyileştirmeyi ve kalkınma bankalarının kredi verme kapasitesini arttırmayı taahhüt ediyor.

Birlik için bir çağrı

İlerlemeyi baltalayabilecek jeopolitik bölünmelerin farkında olan Genel Sekreter, liderleri ve müzakerecileri “sert çizgileri yumuşatmaya”, farklılıklarını yönetmeye ve “gözlerini büyük resimden ayırmamaya” çağırdı.

Birlik çağrısında bulunan ve tüm taraflara neyin tehlikede olduğunu - gelecek nesiller için yaşanabilir bir gezegen - hatırlatan Genel Sekreter şunları söyledi: “Neyin tehlikede olduğunu asla unutmayın... Bu sıfır toplamlı bir oyun değil.”

Tüm insanlık için 

Sözlerini tamamlayan Guterres şunları söyledi: “İhtiyaç çok acil. Ödüller büyük. Ve zaman çok kısa.”

Guterres, COP29'un sadece müzakere salonundakiler için değil tüm insanlık için sonuç vermesi gerektiğini vurguladı.

Genel Sekreter'in basın toplantısı ve devam eden yoğun müzakerelerin yanı sıra bugün COP29'daki tartışmalar da iklim kriziyle mücadelede toplumsal cinsiyet eşitliğinin kritik önemine dikkat çekti.

Toplumsal cinsiyet ve şeffaflık konulu üst düzey bir oturumda, toplumsal cinsiyete ilişkin hususların iklim politikalarına entegre edilmesinin gerekliliği vurgulandı.

Özellikle düşük gelirli ve marjinalleşmiş toplumlarda çoğunlukla kadınlar, birincil bakıcı ve gıda sağlayıcı rolleri nedeniyle iklim kaynaklı felaketlerin yükünü çekiyorlar.