Ezberleri Bozacak Zirve için Guterres’den çağrı: “Torunlarımıza uygun bir gelecek yaratın”

Genel Sekreter António Guterres New York'ta bu hafta içinde yaptığı açıklamada, ülkelerin mevcut ve yeni ortaya çıkan küresel zorlukları ele almak ve eskimiş uluslararası kurumlarda reform yapmak için nesilde bir kez düzenlenen BM zirvesini kullanmaları gerektiğini söyledi. 

Guterres, 22 Eylül Pazar günü BM Genel Merkezi'nde açılışı yapılacak olan Gelecek Zirvesi müzakerelerinde son düzlüğe girilirken konuştu.

Genel Sekreter “Bugün tek bir mesajım var: Üye Devletlere uzlaşı ruhu çağrısında bulunmak. Birlikte çalıştığımızda neler yapabileceğimizi tüm dünyaya gösterin” dedi.

'Önemli bir ilk adım'

Guterres gazetecilere yaptığı açıklamada, iki gün sürecek Gelecek Zirvesi'nin “küresel kurumları daha meşru, etkili ve bugünün ve yarının dünyasına uygun hale getirme yolunda önemli bir ilk adım” olduğunu söyledi.

“Büyükanne ve büyükbabalarımız için inşa edilmiş sistemlerle torunlarımıza uygun bir gelecek yaratamayız” diyen Guterres, Zirve'nin ‘başarısız olamayacağını’ vurguladı. 

Zirve öncesinde halihazırda yapılan çalışmalarla “bir dizi önemli cephede potansiyel atılımlar” atıldığını  söyledi.

Bunlar arasında “Güvenlik Konseyi reformuna ilişkin bir nesildir kullanılan en güçlü dil ve 1963'ten bu yana Konsey'in genişlemesine yönelik en somut adım”, Yapay Zeka ve diğer teknolojilere yönelik ilk yönetişim tedbirleri ve uluslararası finansal mimarinin reformuna ilişkin ilerlemeler yer alıyor. 

Diğer maddeler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) için finansman ve gelişmekte olan ülkelere desteği artırmak için bir SKA Teşvik planını ilerletme taahhüdünü kapsıyor.   

“Tüm bunların kaybedilmesi trajik olur” diye uyardı. 

Zorluklar, krizler ve çatışmalar 

Guterres Zirve'nin “çok kritik” olduğunu çünkü “uluslararası sorunların bizim onları çözme kabiliyetimizden daha hızlı ilerlediğini” söyledi. 

“Kontrolden çıkmış jeopolitik bölünmeler ve kontrolden çıkmış çatışmalara - en azından Ukrayna, Gazze, Sudan ve ötesinde -” ek olarak ‘kontrolden çıkmış’ iklim değişikliğine, eşitsizliklere ve borçlara ve rehberlik veya korkuluklardan yoksun yapay zeka ve diğer teknolojilerin gelişimine işaret etti. 

“Örneğin, dijital teknolojiler güvensizliği derinleştiren ve kutuplaşmayı körükleyen iklim dezenformasyonunu yaydıkça, krizler birbiriyle etkileşime giriyor ve birbirini besliyor” dedi.

Çok taraflı kurumlarda reform 

Bu arada, “geçmiş bir çağda geçmiş bir dünya için doğan” çok taraflı kurumlar da buna ayak uyduramıyor. 

Guterres, bugün dünyanın karşı karşıya olduğu pek çok zorluğun 80 yıl önce bu kurumlar kurulduğunda radarda olmadığını söyledi. 

Genel Sekreter “Kurucularımız zamanın değişeceğini anlamışlardı” dedi. “Küresel kurumlarımızın temelini oluşturan değerlerin zamansız olduğunu anladılar - ancak kurumların kendileri zaman içinde donup kalamaz” diye vurguladı. 

Sürekli değişen bir dünya 

BM Genel Sekreteri o dönemde barışı tesis edenlerin son seksen yılda meydana gelen değişiklikleri tahmin edemeyeceklerini söyledi.

Bu süre zarfında dünya bağımsızlık hareketlerine, birçok gelişmekte olan ülkenin ekonomik ve jeopolitik yükselişine, felaket boyutundaki iklim sonuçlarına ve uzay araştırmalarının yanı sıra yapay zeka ile desteklenen internet, akıllı telefonlar ve sosyal medyanın gelişimine tanık oldu. 

“Kurucularımız gibi biz de geleceğin ne getireceğini tam olarak bilemeyiz,” diye kabul eden Guterres şöyle devam etti: “Ancak 21’inci yüzyıl zorluklarının daha etkili, ağ bağlantılı ve kapsayıcı sorun çözme mekanizmaları gerektirdiğini; küresel kurumlardaki ciddi güç dengesizliklerinin düzeltilmesi ve güncellenmesi gerektiğini ve kurumlarımızın tüm insanlığın uzmanlığından ve temsilinden yararlanması gerektiğini görmek için kristal bir küreye ihtiyacımız yok.”

Genel Sekreter değişim bir gecede gerçekleşmeyecek olsa da, “bugün başlayabilir” diye vurguladı.

İşi bitirmek  

Zirveye katılan Üye Devletlerin, Küresel Dijital Sözleşme ve Gelecek Nesiller Deklarasyonu'nun da eklendiği bir Gelecek Paktı kabul etmesi bekleniyor. 

Guterres, bu belgelerin “bitiş çizgisini aşması” için “mümkün olan her şeyi yapacakları” umudunu dile getirdi.  

Dünya liderleri katılıyor

130'dan fazla Devlet ve Hükümet Başkanının katılması planlanan Gelecek Zirvesi, 22-23 Eylül tarihleri arasında, BM Genel Kurulunun üst düzey oturumlarının hemen öncesinde gerçekleştirilecek.   

Zirve öncesinde sivil toplum kuruluşları (STK'lar), akademisyenler ve özel sektör temsilcilerinin ana temalar üzerinde çalışacakları iki “eylem günü” düzenlenecek.   

Muhabirler Genel Sekretere Zirve'nin ve sonuç belgelerinin, uluslararası deklarasyon ve paktların kabul edilmesiyle sona eren 2016 SKA Zirvesi gibi önceki BM toplantılarından nasıl farklı olacağını sordu.

Guterres, SKA Zirvesi ve diğer etkinliklerin “ne ile ilgili” olduğunu, Geleceğin Zirvesi'nin ise “nasıl ile ilgili” olduğunu söyleyerek onlarca yıllık kurumların reforme edilmesine duyulan temel ihtiyacın altını çizdi.