Sıcaklık artıyor: BM Genel Sekreteri artan sıcaklıkların yarattığı zorluğun üstesinden gelmeliyiz diyor

BM Genel Sekreteri  Perşembe günü, küresel sıcaklık artışı hız kesmeden devam ederken, aşırı sıcakların tehlikeli  etkilerine maruz kalan dünya genelindeki milyarlarca insanın daha iyi korunması için acil eylem çağrısında bulundu.

Çağrı, bu yaz Amerika Birleşik Devletleri'nden Afrika'nın Sahel bölgesine, Avrupa'dan Orta Doğu'ya kadar yüzlerce insanın ölümüne neden olan rekor sıcaklıklar ve ölümcül sıcak hava dalgaları sırasında yapıldı.

Örneğin Hac sırasında kavurucu sıcaklar 1,300'den fazla hacı adayının hayatına mal oldu.

Genel Sekreter António Guterres 25 Temmuz’da BM Genel Merkezinde gazetecilere yaptığı açıklamada “Milyarlarca insan aşırı sıcak salgınıyla karşı karşıya - dünya genelinde 50 santigrat dereceyi aşan sıcaklıklarla birlikte giderek daha ölümcül hale gelen sıcak hava dalgaları altında soluyor. Bu 122 Fahrenheit dereceye tekabül ediyor yani suyun kaynama derecesinin yarısı,” diye konuştu. 

Genel Sekreter, “Mesaj net: sıcaklık devam ediyor. Aşırı sıcaklar insanlar ve gezegen üzerinde aşırı bir etki yaratıyor. Dünya, artan sıcaklıkların yarattığı zorlukların üstesinden gelmek zorunda” ifadelerini kullandı. 

En lırılgan kesimi koruyun

BM Genel Sekreteri, “felç edici sıcaklar her yerde” olsa da herkesi eşit derecede etkilemediğini vurguladı.

En fazla risk altında olanlar arasında kent yoksulları, hamile kadınlar, çocuklar, yaşlılar, engelliler, hastalar ve genellikle soğutmaya erişimi olmayan standartların altındaki konutlarda yaşayan yerinden edilmiş kişiler yer alıyor. 

BM tahminlerine göre, 65 yaş üstü kişilerde sıcaklığa bağlı ölümler son yirmi yılda yaklaşık yüzde 85 oranında artarken, günümüzde tüm çocukların yüzde 25'i sık sık sıcak hava dalgalarına maruz kalıyor ve 2050 yılına kadar bu oranın neredeyse yüzde 100'e çıkabileceği tahmin ediliyor.

“Düşük karbonlu soğutmaya erişimi büyük ölçüde arttırarak, doğal çözümler ve kentsel tasarım gibi pasif soğutmayı yaygınlaştırarak ve soğutma teknolojilerini temizlerken verimliliklerini arttırarak yanıt vermeliyiz” diyen Guterres, toplumları ‘iklim kaosundan’ korumak için finansmanın ölçeklendirilmesi çağrısında bulundu.

Çalışanları koruyun

Guterres ayrıca çalışanlara yönelik korumaların arttırılması gerektiğinin de altını çizdi.

BM Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) yeni raporuna göre, küresel işgücünün yüzde 70'inden fazlası, yani 2.4 milyar insan, aşırı sıcaklar nedeniyle ciddi risk altında bulunuyor. Durum özellikle Afrika ve Arap bölgelerinde vahim; buralarda çalışanların sırasıyla yüzde 90 ve yüzde 80'inden fazlası bu riske maruz kalıyor. Dünyanın en kalabalık bölgesi olan Asya ve Pasifik'te ise bu rakam her dört çalışandan üçü yani yüzde 75’inin risk altında olduğu biliniyor. 

1990'ların ortalarında 280 milyar dolar olan iş yerlerindeki ısı stresinin küresel ekonomiye 2030 yılına kadar 2,4 trilyon dolara mal olacağı tahmin ediliyor.

Guterres, “Çalışanları korumak için insan haklarına dayanan tedbirlere ihtiyacımız var” dedi. “Yasa ve yönetmeliklerin günümüzün aşırı sıcak gerçeğini yansıtmasını ve uygulanmasını sağlamalıyız” diye konuştu. 

Dayanıklılığı artırın

Ayrıca, altyapı hasarı, mahsul kıtlığı ve su kaynakları, sağlık sistemleri ve elektrik şebekeleri üzerindeki artan baskı gibi etkilere atıfta bulunarak ekonomilerin ve toplumların dayanıklılığının güçlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Küresel ortalamanın iki katı oranında ısınmaya maruz kalan şehirler özellikle hassas durumdadır.

Guterres, bu zorlukların üstesinden gelmek için ülkeler, şehirler ve sektörler için bilimsel verilere dayalı kapsamlı ve özel eylem planlarının gerekli olduğu çağrısında bulundu.

Genel Sekreter “Ekonomileri, kritik sektörleri ve yapılı çevreyi ısıya dayanıklı hale getirmek için ortak bir çabaya ihtiyacımız var” dedi.

Hastalıkla savaşın

Genel Sekreter, aşırı sıcakların ötesinde kasırgalar, seller, kuraklıklar, orman yangınları ve yükselen deniz seviyeleri gibi sayısız semptomu tanımanın çok önemli olduğunu yineledi.

Temel sorunun fosil yakıtlara bağımlılık ve iklim konusundaki eylemsizlik olduğunu ifade eden Guterres, başta G20 ülkeleri olmak üzere hükümetlerin, özel sektörün, şehirlerin ve bölgelerin küresel sıcaklık artışını 1.5°C ile sınırlandırmak için acilen iklim eylem planlarını kabul etmeleri gerektiğini vurguladı.

Guterres, bunun yanı sıra, ülkelerin fosil yakıtları acilen aşamalı olarak terk edip yeni kömür projelerine son versi gerektiğini kaydetti.

Genel Sekreter “Geleceğimiz buna bağlıymış gibi hareket etmeliler - çünkü öyle” diye sözlerine son verdi.