Guterres: Algoritmalar insanları yönlendirmemeli

Birleşmiş Milletler Pazartesi günü, yanlış bilgilendirme, dezenformasyon ve nefret söyleminin yol açtığı zararların ele alınması için derhal harekete geçilmesi gerektiğini vurgulayan yeni Küresel Bilgi Bütünlüğü İlkelerini açıkladı

BM Genel Sekreteri António Guterres, bilgi alanlarını daha güvenli hale getirmeyi ve aynı zamanda ifade özgürlüğü gibi insan haklarını korumayı amaçlayan temel önerileri özetledi.

Guterres, ”Milyarlarca insanın yanlış anlatılara, çarpıtmalara ve yalanlara maruz kaldığı bir dönemde, bu ilkeler, ifade ve düşünce özgürlüğü hakları da dâhil olmak üzere insan haklarına sıkı sıkıya bağlı, ileriye dönük net bir yol ortaya koyuyor" dedi

Genel Sekreter, hükümetleri, teknoloji şirketlerini, reklamcıları ve halkla ilişkiler sektörünü, zararla sonuçlanan içeriğin yayılması ve bundan para kazanılması konusunda sorumluluk almaya çağırdı.

Dünyamıza zarar veriyor

Yanlış bilgi ve nefret söylemiyle mücadelenin demokrasi, insan hakları, kamu sağlığı ve iklim eyleminin korunması açısından kritik önem taşıdığını vurgulayan Guterres, New York'taki BM Genel Merkezi'nde basına yaptığı açıklamada, "İnternette nefret ve yalanların yayılması dünyamıza ciddi zararlar veriyor" dedi.

BM Genel Sekreteri, personelinin "yalan tsunamisi" ve "saçma komplo teorileri" ile uğraşması nedeniyle BM'nin kendi insani yardım ve barışı koruma operasyonlarının risk altında olduğunu da sözlerine ekledi.

Yanlış anlatılar ve yalanlar şüpheciliği beslemekte ve sosyal uyumu ve sürdürülebilir kalkınmayı baltalıyor.

Opak algoritmalar

Guterres, herkesin saldırıya uğrama korkusu olmadan kendini özgürce ifade edebilmesi ve çok çeşitli görüş ve bilgilere erişebilmesi gerektiğini savundu.

Guterres, ”Hiç kimse kontrol etmediği, çıkarlarını korumak için tasarlanmamış ve kişisel verilerini toplamak ve kullanıcıları bağımlı hale getirmek için davranışlarını izleyen bir algoritmanın insafına kalmamalı" dedi.

Guterres, Küresel İlkelerin insanları haklarını talep etme konusunda güçlendirmeyi, çocukların korunmasına yardımcı olmayı, gençler için dürüst ve güvenilir bilgi sağlamayı ve medyanın kamu yararına dayalı güvenilir ve doğru bilgi aktarmasını sağlamayı amaçladığını sözlerine ekledi.

Kamu yararı için güven ve dayanıklılık

İlkeler, BM Üye Devletleri, özel sektör, gençlik liderleri, medya, akademi ve sivil toplum ile yapılan geniş kapsamlı istişareler sonucunda ortaya çıktı.  

İlkeler, güven ve dayanıklılık inşa etmeye, bağımsız ve çoğulcu bir medya sağlamaya, gerçek bilgilere dayalı sağlıklı teşvikler yaratmaya, şeffaflığı ve araştırmayı geliştirmeye ve halkı güçlendirmeye odaklanıyor.

Temel tavsiyeler arasında hükümetlerin, teknoloji şirketlerinin, reklamcıların ve medyanın dezenformasyon ve nefret söylemini kullanmaktan veya yaymaktan kaçınmaya teşvik edilmesi yer alıyor. Aynı zamanda hükümetler bilgiye zamanında erişimi sağlamalı, bağımsız bir medya ortamını desteklemeli ve gazeteciler ile sivil toplumu korumalılar.

Teknoloji şirketleri güvenlik ve mahremiyete öncelik vermeli, tutarlı politikalar uygulamalı ve özellikle seçimlerle ilgili bilgi bütünlüğünü desteklemeliler - yapay zekanın (AI) geliştirilmesinde yer alan paydaşlar, insan haklarını dikkate alarak güvenli, sorumlu ve etik bir şekilde kullanılmasını sağlamalılar.

Güvenlik ve mahremiyete öncelik verin

Ayrıca, teknoloji şirketleri algoritma güdümlü reklamcılığa dayanan iş modellerinden uzaklaşmalı ve katılımı insan haklarının üzerinde tutmalılar. Bunun yerine, kullanıcı gizliliği ve güvenliğine öncelik vermeliler.  

Reklam verenler, yanlışlıkla dezenformasyona veya nefret dolu mesajlara fon sağlamadıklarından emin olmak için teknoloji sektöründen dijital reklamcılık süreçlerinde şeffaflık talep etmeliler.

Teknoloji şirketleri ve yapay zeka geliştiricileri de anlamlı bir şeffaflık sağlamalı, kullanıcı gizliliğine saygı gösterirken araştırmacıların verilere erişimine izin vermeliler. Yöneticiler ayrıca bağımsız denetimler sağlamalı ve hesap verebilirliği artırmalılar.

Hükümet, teknoloji şirketleri, Yapay Zeka geliştiricileri ve reklamcılar çocukları korumak ve güçlendirmek için özel önlemler almalı, hükümetler ebeveynler, veliler ve eğitimciler için kaynaklar sağlamalılar.

Bu tavsiyeler, Genel Sekreter'in gelecekteki küresel işbirliği ve çok taraflı eylem için bir vizyon ortaya koyan Ortak Gündemimiz başlıklı 2021 raporundan yola çıkılarak hazırlandı. Eylül ayında gerçekleştirilecek olan Geleceğin Zirvesi öncesinde Üye Devletler için bir kaynak teşkil ediyor.