BM Genel Kurulu'nun Tarihi Yapay Zeka kararı

BM Genel Kurulu geçtiğimiz hafta herkes için sürdürülebilir kalkınmaya fayda sağlayacak "güvenli, emniyetli ve güvenilir" yapay zekâ (YZ) sistemlerinin teşvik edilmesine ilişkin dönüm noktası niteliğinde bir kararı kabul etti.

ABD öncülüğündeki karar taslağını oylama yapılmaksızın kabul eden Genel Kurul, bu kararıyla yapay zekanın tasarımı, geliştirilmesi ve kullanımında insan haklarına saygı gösterilmesi, korunması ve teşvik edilmesine vurgu yapıyor. 

Karar taslağını 120'den fazla Üye Devlet “eş-sponsor” olarak destekledi.

Genel Kurul ayrıca YZ sistemlerinin 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacına ulaşma yolunda ilerlemeyi hızlandırma ve mümkün kılma potansiyelini de kabul etti. 

Genel Kurul, tüm Üye Devletlere ve paydaşlara "uluslararası insan hakları hukukuna uygun olarak işletilmesi mümkün olmayan veya insan haklarından yararlanılması açısından gereksiz riskler oluşturan yapay zekâ sistemlerinin kullanımından kaçınmaları veya kullanımını durdurmaları" çağrısında bulundu.

Kararda "İnsanların çevrimdışı ortamda sahip oldukları hakların aynısı, yapay zekâ sistemlerinin yaşam döngüsü de dâhil olmak üzere, çevrimiçi ortamda da korunmalıdır" ifadeleri kullanılıyor. 

Genel Kurul ayrıca, tüm Devletleri, özel sektörü, sivil toplumu, araştırma kuruluşlarını ve medyayı, yapay zekanın güvenli, emniyetli ve güvenilir kullanımıyla ilgili düzenleyici yaklaşımları ve çerçeveleri geliştirmeye ve desteklemeye çağırdı.

Dijital uçurumun kapatılması

BM Genel Kurulu ayrıca ülkeler arasında ve içinde teknolojik gelişimin "farklı seviyelerde" olduğunu ve gelişmekte olan ülkelerin inovasyonun hızlı temposuna ayak uydurma konusunda benzersiz zorluklarla karşılaştığını kaydetti.

Üye Devletleri ve paydaşları, kapsayıcı ve adil erişimden faydalanabilmeleri, dijital uçurumu kapatabilmeleri ve dijital okuryazarlığı artırabilmeleri için gelişmekte olan ülkelerle işbirliği yapmaya ve onları desteklemeye çağırdı.

Diğer sektörler için umut

Kararın kabulünden önce konuşan ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Linda Thomas-Greenfield, bu karar için ortaya konan kapsayıcı ve yapıcı diyaloğun yapak zeka ile ilgili barış, güvenlik, yapay zekanın askeri kullanımı gibi başka arenalarda ortaya çıkacak zorlukların çözümü için bir model olması yönündeki umudunu dile getirdi. 

Thomas-Greenfield, kararın Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), BM Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO) ve İnsan Hakları Konseyi de dahil olmak üzere BM tarafından halihazırda yapılmakta olan çalışmaları güçlendirmek için tasarlandığını belirtti.

Thomas-Greenfield "Bu kararın, küresel bir dijital sözleşmeye yönelik müzakereler ve Genel Sekreter'in yapay zekâ konusundaki üst düzey danışma organının çalışmaları da dâhil olmak üzere gelecekteki BM girişimlerini tamamlamasını amaçlıyoruz" dedi.

Yapay zekayı yönetmek

Thomas-Greenfield ayrıca uluslararası toplumun "bu teknolojinin bizi yönetmesine izin vermek yerine onu yönetmesi" gerektiğinin altını çizdi.

Thomas-Greenfield "Bu nedenle, yapay zekanın insanlık ve haysiyet, emniyet ve güvenlik, insan hakları ve temel özgürlükler merceğinden yaratılıp kullanılacağını bir kez daha teyit edelim" dedi.

"Ulusların içindeki ve uluslar arasındaki dijital uçurumu kapatmayı ve bu teknolojiyi sürdürülebilir kalkınma konusundaki ortak öncelikleri ilerletmek için kullanmayı taahhüt edelim” diye ekledi.