Guterres: Barış BM'nin varoluş sebebidir

BM Genel Sekreteri António Guterres dünyanın dört bir yanında çatışmalar şiddetlenirken, bölünmeler artarken ve kutuplaşma derinleşirken eksik olan parçanın barış olduğunu söyledi.

BM Genel Kurulu’nda 2024 yılı için öncelikli konuları anlatan Guterres BM'nin barış arayışı üzerine kurulduğunun altını çizdi.

"Barış bizim varoluş sebebimizdir. Ancak, günümüz dünyasının manzarasını tararken, en dramatik şekilde eksik olan şeyin barış olduğunu görüyorum" dedi.

Genel Sekreter konuşmasında Gazze'deki çatışmalardan çevreye yönelik savaşa, zehirli dezenformasyon ve nefret söylemiyle mücadeleden sürdürülebilir, kapsayıcı uygulamaların oluşturulmasına kadar dünyanın ortak dokusunu ören şeyin barış olduğunu vurguladı.

Guterres "Barış, birbiriyle bağlantılı bu krizlerden çıkış yoludur; bir toplanma çığlığıdır... ve bir eylem çağrısıdır" diye ekleyerek, çalkantılı zamanlara rağmen umut için nedenler sunan ortak amaçlara ulaşmak için ileriye dönük yol haritasının ana hatlarını çizdi.

Gazze'den Ukrayna'ya insanların çağrılarına yanıt vermek

Genel Sekreter Sahel'deki terörizm dalgasından Gazze, Sudan ve Ukrayna'daki çatışmalara, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doğusundaki silahlı gruplardan Haiti'yi kasıp kavuran çetelere kadar dünya çapındaki krizlerin yükünü sivillerin çektiğini vurguladı.

"Dünyanın dört bir yanında çatışmaların ortasında kalan milyonlarca insan için hayat her gün ölümcül, açlık dolu bir cehennem" dedi.

Küresel barış çağrısında bulunan Guterres, Gazze'de yaşananları "kolektif vicdanımızda iltihaplı bir yara" olarak nitelendirdi.

Genel Sekreter, Hamas ve diğer militan grupların 7 Ekim'de İsrailli sivillere yönelik acımasız saldırılarını kınayarak acil bir insani ateşkes çağrısında bulundu ve iki devletli bir çözüme duyulan ihtiyacı vurguladı.

Kaos çağı

Guterres, tüm ülkelerin BM Antlaşması kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmeleri halinde, her insanın barış içinde ve onurlu bir yaşam sürme hakkının garanti altına alınacağını belirtti.

"Ancak, hükümetler sıfır hesap verebilirlikle çok taraflılığın ilkelerini görmezden geliyor ve bu ilkeleri baltalıyor" dedi.

Guterres ayrıca adeta "kilitlenmiş" durumda olan Güvenlik Konseyi'ne de işaret etti. Mevcut işlevsizliği daha derin ve daha tehlikeli olarak nitelendirerek bu durumun dünyanın "bir kaos çağına" girdiğinin sinyalini verdiğini kaydetti.

Genel Sekreter "Sonuçlarını görüyoruz: tehlikeli ve öngörülemez bir serbestlik ve tam bir cezasızlık" diyerek sözlerini sürdürdü ve gizli nükleer silahlardan yeni çatışma ve silah alanlarına kadar uzanan riskler konusunda uyarıda bulundu.

Barış için Yeni Gündem

BM Genel Sekreteri, günümüzün çok kutuplu dünyasının karmaşıklığını ele almak için küresel barış ve güvenlik çerçevelerinin güçlendirilmesi ve yenilenmesi gerektiğinin altını çizdi.

2023'ün ortalarında başlattığı Barış için Yeni Gündem'i hatırlatarak Güvenlik Konseyi reformunu, nükleer silahların ortadan kaldırılmasının yeniden ele alınmasını, çatışmaların önlenmesine yönelik çabaların yoğunlaştırılmasını ve jeopolitik rekabetin küresel ticaret kuralları, tedarik zincirleri, para birimleri ve internet üzerindeki etkisini azaltmaya yönelik tedbirleri dile getirdi.

Nefret söylemiyle mücadele

Guterres ayrıca küresel çapta artan nefret söylemi, ayrımcılık, aşırıcılık ve insan hakları ihlalleri konusundaki endişelerini dile getirdi.

İnsan Hakları için Eylem Çağrısı ve bilgi bütünlüğü için yakında yayınlanacak olan davranış kuralları da dâhil olmak üzere, insan haklarına dayanan, güven, adalet ve kapsayıcılığa dayalı yenilenmiş bir sosyal sözleşme çağrısında bulundu.

BM Genel Sekreteri konuşmasında yeni teknolojilerin etkilerini ele alırken, Teşkilatın merkezi toparlayıcı rolünü yansıtan ve hükümetleri, özel şirketleri, akademiyi ve sivil toplumu bir araya getiren Yapay Zeka Danışma Kurulu'nun çalışmalarına da dikkat çekti.

Sürdürülebilir bir gelecek inşa etmek

Guterres barış ve sürdürülebilir, kapsayıcı kalkınmanın birbirine bağlı olduğunun altını çizerek Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına (SKA) ulaşmanın barış ve refahın inşası için hayati önem taşıdığını vurguladı.

Genel Sekreter SKA'ların vaatlerini yerine getirmek için iki önemli alanda ilerleme kaydedilmesi çağrısında bulundu: gelişmekte olan ülkeler için uygun maliyetli uzun vadeli finansman için yıllık 500 milyar dolarlık SKA Teşviki ve tüm ülkelerin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde uluslararası finansal mimaride reform yapılması.

Guterres iklim krizinin dünyanın en acil sorunu olmaya devam ettiğini de vurguladı.

Fosil yakıt çağının kaçınılmaz düşüşüne ve durdurulamaz yenilenebilir enerji devrimine dikkat çekti. Bir iklim felaketini önlemek için bu yıl harekete geçilmesi çağrısında bulunarak, küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkarılması, 2030 yılına kadar enerji verimliliğinin iki katına çıkarılması ve yenilikçi iklim finansmanı kaynaklarının araştırılması çağrısında bulundu.

'Savaş yıkar; barış inşa eder'

Genel Sekreter, barışın, savaşların asla başaramayacağı mucizeleri başarabilecek en temel insani amaç olmaya devam ettiğini vurguladı.  

"Savaş yıkar; barış inşa eder" diyen Genel Sekreter, günümüzün sorunlu dünyasında "barışı inşa etmenin bilinçli, cesur ve hatta radikal bir eylem olduğunu" sözlerine ekledi.

Guterres şimdiki ve gelecek nesiller için bu yükümlülüğe kolektif bir bağlılık çağrısında bulunarak barış için çaba göstermeye olan sarsılmaz bağlılığını ifade etti.