Gazze krizi: BM Genel Sekreteri’nden iki devletli çözüme destek çağrısı

BM Genel Sekreteri António Guterres, Gazze'deki aralıksız çatışmaların halihazırda bölgesel güvensizliği tetiklediğini ve uluslararası toplumun, süregelen krizi "ilk ve son kez" çözmek için İşgal Altındaki Filistin Topraklarında iki Devletli bir çözüme ağırlık vermesi gerektiğinin açık bir kanıtı olduğunu söyledi.

17 Ocak’ta İsviçre'nin Davos kasabasında düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda konuşan BM Genel Sekreteri, 7 Ekim'de İsrail'in güneyinde yaklaşık 1.200 kişinin katledildiği ve 250 kadar kişinin rehin alındığı Hamas öncülüğündeki "barbarca" saldırıları kınadı.

Guterres, İsrail’in devam eden bombardımanının on binlerce sivilin ölümüne yol açtığını, BM insani yardım görevlilerinin yerlerinden edilen 1.9 milyon insan arasında kıtlık ve hastalığın yaklaşmakta olduğuna dair tekrar tekrar uyarılarda bulunduğunu hatırlattı. Genel Sekreter çatışmanın daha geniş bir bölgeye "yayılmasının" "zaten gerçekleşmekte" olduğunu sözlerine ekledi.

BM Genel Sekreteri, İsrail ile Lübnan arasında, İsrail sınırında roket ve silah atışlarının halihazırda can kaybına yol açtığı tam teşekküllü bir çatışmanın tam bir felaket olacağını vurguladı.

Yemen'deki Husi savaşçılarının Kızıldeniz'deki gemilere yönelik saldırılarının Gazze krizini çözmek için bugüne kadar sarf edilen tüm çabaların "yeterli olmadığını" göstermesi gibi, herhangi bir tırmanıştan "her ne pahasına olursa olsun kaçınılması gerektiğini" söyledi.

Guterres "Gazze'deki insani durumu ele almak çok önemli, insani bir ateşkes sağlamak çok önemli... ancak herkesin yararına olacak istikrarlı ve barışçıl bir Orta Doğu'nun temeli olarak İsrail ve Filistin'de iki devletli bir çözümün var olması için uluslararası toplumun tam bir kararlılık göstermesine ihtiyacımız var" dedi.

Toprak bütünlüğü

BM Genel Sekreteri, Rusya'nın geniş çaplı işgalinden yaklaşık iki yıl sonra, başta Ukrayna olmak üzere ülkelerin toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesinin önemine ilişkin daha önce yaptığı açıklamaları genişleterek, İsrailliler ve Filistinlilerin güvenlik içinde bir arada yaşamalarının tek yolunun "her birinin bir devlete sahip olması" olduğunu belirtti.

"Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden Sudan'a ve son olarak Gazze'ye kadar, çatışmanın tarafları uluslararası hukuku görmezden geliyor, Cenevre Sözleşmelerini ayaklar altına alıyor ve hatta Birleşmiş Milletler Tüzüğünü ihlal ediyor" diyen Guterres, jeopolitik bölünmelerin "sarsılan" küresel ekonomi için büyük bir tehdit haline geldiğini belirtti.

BM Genel Sekreteri, dünya liderlerine ve özel sektöre, hükümetlere duyulan güvenin ve küresel işbirliğinin temelini oluşturan kurumların daha fazla zarar görmesini engellemeleri çağrısında bulunarak, "dünyayı güvenlik, refah ve barış rayına oturtmak için" finans kurumlarında yapılacak reformlara destek vermelerini istedi.

Küresel ısınma 

Dünyanın ekonomik elitlerine "borç içinde boğulan" sanayileşmiş ülkeler ile gelişmekte olan ekonomiler arasında "ciddi bir müzakere" çağrısında bulunan Guterres, dünyadaki pek çok sorunun "zenginler, büyükler ve dünyanın geri kalanı" arasındaki kopukluktan kaynaklandığını söyledi.

Guterres, Küresel Güney'deki ülkelerin yüksek faiz oranları nedeniyle o kadar zor durumda kaldıklarını ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına ulaşmaya çalışırken vatandaşlarını geleceğe hazırlayamadıklarını, ancak birçok ülkenin sera gazı emisyonlarını artırma konusunda "kararlı" olduğunu vurguladı.

İsviçre'de "buzullar gözlerimizin önünde yok olurken" birçok ülkenin iklim tehdidini durdurmak için birlikte çalışamadığını vurgulayan Guterres, "Fosil yakıt endüstrisi, ilerlemeyi engellemek ve petrol ve gaz akışını süresiz olarak devam ettirmek için milyonlarca dolarlık bir kampanya daha başlattı" dedi.

Yapay zeka

BM Genel Sekreteri, iklim değişikliği gibi "etkili bir küresel stratejisinin olmadığı" Yapay Zekanın  yaratabileceği "ciddi istenmeyen sonuçlara" karşı da harekete geçilmesi çağrısında bulundu.

Guterres Davos dinleyicilerine yapay zeka teknolojisinin sürdürülebilir kalkınma için muazzam bir potansiyel sunduğunu söyledi, ancak teknoloji şirketlerinin insan hakları ve kişisel mahremiyeti pervasıca göz ardı ederek kar arayışlarına devam ettiklerini belirtti.

Genel Sekreter, 21. yüzyılın bu sorunları karşısında, süregelen jeopolitik bölünmelerle birlikte, her yerde insanların "hükümetlere, kurumlara, mali ve ekonomik sistemlere" olan inançlarını kaybetmelerinin "pek de şaşırtıcı olmadığını" vurguladı.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve Orta Doğu krizi, BM Güvenlik Konseyi Daimi Üyelerini yıllardır görülmemiş bir şekilde böldüğü için küresel barış ve güvenliğe yönelik ciddi yeni tehditler oluştursa da Guterres, küresel işbirliğinin diğer kilit alanlarında ilerleme kaydedilebileceği konusunda iyimser olduğunu söyledi.

14 milyon dolarlık adamlar

BM Genel Sekreteri denge ve adalet için yeni fırsatlara sahip yeni, çok kutuplu bir küresel düzen" sayesinde "ekonomi, iklim ve teknoloji konusunda çok şey yapılabileceğini kaydetti.

Guterres bazı ülkelerin "her ne pahasına olursa olsun kendi çıkarlarını ilerletmek için ne gerekiyorsa yaptıklarını" gören "cezasızlık salgınından" kaçınmak için bu reforme edilmiş ve kapsayıcı çok taraflı sisteme ihtiyaç olduğunu kaydetti.

Guterres, dünyanın en zengin adamların saatte 14 milyon Dolar kazanırken dünyanın yarısından fazlasının yani yaklaşık beş milyar insanın daha da yoksullaştığına vurgu yaptı.