Bugünün sahadaki BM ekipleri sürdürülebilir bir gelecek için önemli bir yatırım

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına (SKA) ulaşmak için belirlenen sürenin yarısı geride kalırken dünya bir dönüm noktasında. COVID-19 salgınının süregelen sosyo-ekonomik etkileri, artan yoksulluk, devam eden eşitsizlikler, çatışmalar, yükselen yaşam maliyetleri ve iklim acil durumunun yaygın etkileri, zor kazanılan sürdürülebilir kalkınma kazanımlarını yavaşlatmak ve geriye götürmekle tehdit ediyor. BM'yi ülkelere daha iyi hizmet verecek şekilde yeniden konumlandırmak için yapılan kapsamlı reformlardan beş yıl sonra, sahadaki BM ekipleri yenilenen liderlik altında bu zorlukların üstesinden geliyor ve dünyanın dört bir yanındaki hükümetleri ve insanları desteklemek için çabalar göstermeye devam ediyor.

BM Sürdürülebilir Kalkınma Grubu Başkanı'nın Kalkınma Koordinasyon Ofisi (DCO) ve Mukim Koordinatörlük(RC) sistemine ilişkin 2023 Raporu, ülke, bölge ve küresel düzeylerde kalkınma koordinasyonuna stratejik yatırım yapmanın gerçek ve somut etkilerini derinlemesine inceledi. Bu çalışma, BM kuruluşları olarak birlikte çalıştığımızda ne kadar ileri gidebileceğimizin bir kanıtını oluşturuyor.

İşte yeniden canlandırılan mukim koordinatörlük sisteminin ve sahadaki amaca uygun BM ekiplerinin SKA'lara yönelik ilerlemeye katkı sağladığı 6 nokta şöyle sıralanıyor:

1. Mukim Koordinatörlerin liderliği, BM ekiplerinin ülkelerin farklı ihtiyaç ve önceliklerine daha etkili bir şekilde yanıt vermesini sağladı. Mukim Koordinatörler, güven inşa etmek, koalisyonlar kurmak, ortak yaklaşımları teşvik etmek ve En Az Gelişmiş Ülkeler, Denize Kıyısı Olmayan Gelişmekte Olan Ülkeler, Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletler ve Orta Gelirli ülkelerin farklı ihtiyaçlarına ve ulusal kalkınma önceliklerine göre uyarlanmış SKA politika ve finansman çözümleri sunmak için tarafsız konumlarından yararlandılar.
   • Ev sahibi Hükümetlerin
     1. Yüzde 90'ı, Mukim Koordinatörlerin etkili bir şekilde hizmet sunmak için gerekli profile ve beceri setine sahip olduğu konusunda hemfikir olmaya devam ediyor;
     2. Yüzde 92'si BM'nin kanıta dayalı politika tavsiyelerini yeterince sağladığını söylüyor (2021'de bu rakam yüzde 88 idi);
     3. Yüzde 88'i, 2021'de olduğu gibi, Mukim Koordinatörlerin ulusal planlar ve öncelikler için stratejik desteğin sağlanmasına etkin bir şekilde liderlik ettiğini doğruluyor.
2. Mukim Koordinatörlük sistemi, ülkelerde yoksulluğun ortadan kaldırılması ve kimsenin geride bırakılmaması için öncülük etmeye devam ediyor. Örneğin, 69 ülkedeki Mukim Koordinatörler, BM ekiplerinin gıda güvenliği ve beslenme konularında yeni ortak programlar geliştirmesine öncülük etti. Toplumsal cinsiyet eşitliğini ve kadınların güçlenmesini savunmaya devam ettiler; gençlerin ortak planlama süreçlerine anlamlı katılımında istikrarlı bir iyileşmeye öncülük ettiler; sürdürülebilir kalkınma için insan haklarını ilerletmede ulusal ortakları desteklemede BM ekiplerine rehberlik ettiler; 2030 Gündemini ilerletmek çalıştılar; acil durumlarda ilk müdahale edenler olarak hizmet ettiler.   

2019'daki reformlardan bu yana yüzde 35'lik bir artış ile ev sahibi Hükümetlerin yaklaşık yüzde 90'ı (yüzde 87) bugün Mukim Koordinatörlerin BM'nin ortak çalışmalarında tek durak noktası olarak hizmet verdiğini ve BM'nin ülkeye desteğini pekiştirdiğini belirtiyor.

3. Mukim Koordinatörler ayrıca donörler, özel sektör, finansman kurumları ve sivil toplumla ortaklıklar kurarak ulusal kalkınma önceliklerini ilerletmek için kolektif eylemi harekete geçiriyor. İster Kenya'da kamu sağlık kliniklerini büyütmek için özel yatırımları çekmek, ister Özbekistan'da iş dünyasının sürdürülebilirliğini desteklemek ya da Samoa'da su kalitesi değerlendirmelerinde yerel akademi ile birlikte çalışmak olsun, Mukim Koordinatörler BM uzmanlığını ortaklarla bir araya getirerek çok çeşitli kalkınma sorunlarına entegre çözümler sunuyor.

• Ev sahibi Hükümetlerin yüzde 92'si, Mukim Koordinatörlerin 2030 Gündemini ilerletmek ve SKA'lara ulaşmak için ulusal çabaları desteklemek üzere ortaklıklardan yararlanmaya katkıda bulunduğunu söylüyor (2020'de bu oran yüzde 85'ti).

4. Mukim Koordinatörler ve ekipleri, BM ekipleri için finansmanın kilidini açmada ve 2030 Gündemini ilerletmek için ulusal Hükümetlerin SKA Finansmanına erişimini artırmada kritik bir rol oynadı. BM ekiplerinin ortak programlamasını ve SKA'ları, BM Sürdürülebilir Kalkınma İşbirliği Çerçevelerini ilerletmek için ortaklaşa kararlaştırılan yol haritalarının uygulanmasını teşvik etmek için ülke düzeyinde SKA havuz fonları oluşturdular ve BM ekiplerinin küresel Ortak SKA Fonuna başvurmalarına öncülük ettiler. BM Kalkınma Koordinasyon Ofisi’nin ev sahipliği yaptığı Fon, 2019'dan bu yana 119 BM ekibine 260 milyon ABD doları tutarında mali taahhütte bulunmuş, 188 milyon kişiye sosyal koruma sağlamış, 42 Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletinde dayanıklılık oluşturmuş ve 69 ülkede Entegre Ulusal Finansman Çerçevelerinin (INFF'ler) uygulanmasını destekledi. Mukim Koordinatörler ayrıca Spotlight Girişimi, Merkezi Acil Müdahale Fonu ve Haiti, Burkina Faso, Vanuatu gibi ülkelerde Barışın İnşası Fonu gibi diğer küresel havuz fonlarından kaynak sağlanmasında sistematik bir rol oynuyorlar.

5. Mukim Koordinatörlük sistemi, BM'nin tek bir sesle iletişim kurması ve kalkınma sonuçları konusunda daha fazla hesap verebilir olması için de etkili oldu. Kalkınma koordinasyonu, ülkelerdeki acil sürdürülebilir kalkınma önceliklerinin dile getirilmesinde ve birçok ülkede nefret söylemi, yanlış bilgilendirme ve dezenformasyonla mücadeleye yardımcı olmada özellikle etkili oldu. Kosta Rika'da nefret söylemine karşı farkındalık yaratmak ve bir Ulusal Eylem Planı ve Ulusal Gözlemevi oluşturmaktan Kenya'daki seçimler sırasında nefret söylemini gerçek zamanlı olarak takip etmek ve izlemek için bir konsorsiyumu desteklemeye kadar, Mukim Koordinatörler  BM ailesi içindeki ortak çabaları bir araya getiriyor ve ilgili konularda gerçeğe dayalı anlatıları teşvik etmek için yenilikçi araçlardan yararlanıyor. 2022'de tüm BM ekipleri, ülkede elde edilen sonuçlara ilişkin yıllık raporlarını hazırlayarak hem başarıları hem de yaşadıkları zorlukları Hükümetler ve kamuoyu için tamamen görünür hale getirmiş bulunuyor.

6. BM'nin elde ettiği verimliliklerin büyük bir kısmı da yeni Mukim Koordinatörlük sistemi tarafından yönlendirildi. Mukim Koordinatörlük sisteminin operasyonel hizmetlerinin BM Kalkınma Programı'ndan (UNDP) BM Sekretaryası’na geçişi, 2020'den bu yana sadece 2022'de 3,4 milyon dolar olmak üzere 10 milyon dolar tasarruf sağladı. BM kalkınma sistemi genelinde daha birleşik operasyonları, maliyet tasarruflarını ve maliyetten kaçınmayı ilerletmek için sistem çapında çabaları destekleyen DCO yatırımları, 2021'de 275 milyon dolardan yüzde 47'lik bir artış ile yaklaşık 405 milyon dolar olarak tahmin edilen verimliliğe yol açtı -. Buna ek olarak, Mukim Koordinatörler yenilenebilir enerji kullanımı, toplumsal cinsiyete duyarlı satın alma, engellilerin kapsanması ve erişilebilirlik gibi ortak hizmetlerin uygulanmasına öncülük ediyorlar. Ev sahibi Hükümetlerin yüzde 80'i, Mukim Koordinatörlerin BM kuruluşları arasındaki mükerrer çabaları en aza indirmeye yardımcı olarak kaynakların verimli kullanılmasını sağladığı konusunda hemfikir. 2019'daki reformlardan bu yana bu oran yüzde 24 artmış bulunuyor.

Mukim Koordinatörlük sistemi aracılığıyla kalkınma koordinasyonuna yapılan yatırımların getirileri açıkca görülüyor. Ancak bu getirilerin devamı için Mukim Koordinatörlük sisteminin yeterli, öngörülebilir ve sürdürülebilir bir finansmana sahip olması gerekiyor. Mukim Koordinatörlük sistemi için kabul edilen 281 milyon dolarlık bütçe, etkili kalkınma koordinasyonu için kritik bir asgari yatırım olma özelliği taşıyor. Üye Devletlerin önemli taahhütlerine rağmen, gönüllü katkılar giderek yetersiz kalıyor. Mukim Koordinatörlük sistemi, 2022 yılından bugüne kadarki en büyük finansman açığıyla karşı karşıya bulunuyor. Bu durum, Mukim Koordinatörlük sisteminin ulusal hükümetlerin ihtiyaç duyduğu desteği sağlamaya devam etme kabiliyetini de tehlikeye atıyor.

Krizlerin yaşandığı bu dönemde Mukim Koordinatörlük sistemine yönelik talepler arttıyor. Üye devletlerin insanlar ve gezegen için, sürdürülebilir bir yarının yolunu açmak adına bugüne kadar BM reformlarına damgasını vurmuş taahhütlerini yenilemeleri gerekiyor.