Sağlık hizmetleri: Evrensel kapsama eksikliği, 'büyük ölçekte bir insan hakları trajedisi'

Dünya liderleri 21 Eylül tarihinde, 2030 yılına kadar herkes için evrensel sağlık hizmetlerini sağlama çabalarını artırma konusunda anlaştı.

BM Genel Merkezinde düzenlenen üst düzey toplantıda yeni bir siyasi deklarasyonu onaylayan Üye Devletler, bu iddialı hedefe ulaşmak için somut adımlar atma ve gerekli finansmanı sağlama sözü de verdi.

Evrensel Sağlık Hizmetleri: COVID sonrası dünyada sağlık ve esenlik hedefimizi genişletmek başlıklı deklarasyonda hükümetler evrensel sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması için siyasi destek sözü de verdi.

Siyasi tercih

BM Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, sonuçta herkes için sağlık hizmetlerine ulaşmanın siyasi bir tercih olduğunu söyledi.

"Ancak bu tercih sadece kağıt üzerinde yapılmaz. Bütçe kararları ve politika kararlarıyla yapılır. Hepsinden önemlisi, evrensel sağlık hizmetlerine giden en kapsayıcı, eşitlikçi ve etkili yol olan birinci basamak sağlık hizmetlerine yatırım ile yapılır" dedi.

Deklarasyon, bu yılki Genel Kurul Üst Düzey Haftası sırasında gerçekleştirilen üç sağlık zirvesinden ikincisinde kabul edildi.

Salgınlara hazırlık konulu zirve Çarşamba günü gerçekleşti ve Cuma günü de tüberküloz belasının sona erdirilmesine yönelik bir zirve daha düzenlenecek.

Şaşırtıcı istatistikler

Deklarasyonun aciliyeti şaşırtıcı istatistiklerde açıkça görülüyor.

2021 verilerine göre en az 4,5 milyar insan - dünya nüfusunun yarısından fazlası - temel sağlık hizmetlerinden tam olarak yararlanamıyor.

DSÖ'ye göre, temel sağlık hizmetlerine erişim yaklaşık iki milyar insan için mali zorluklara neden olurken, 1,3 milyardan fazla insan sadece temel hizmetlere ve ilaçlara erişmeye çalışıyor. Bu da sağlık eşitsizliklerinin genişlemesinin çarpıcı bir gerçeği.

Temel bir hak

BM Genel Sekreteri António Guterres adına konuşan Genel Sekreter Vekili Amina Mohammed, evrensel sağlık kapsamının "büyük ölçekte bir insan hakı trajedisini" düzelteceğini ve şu anda milyarlarca kişinin temel sağlık hizmetlerine erişemediğini vurguladı.

Ülkeleri, çocuklar, mülteciler, göçmenler ve insani krizler yaşayanlar da dahil olmak üzere en savunmasız nüfuslara odaklanırken, kız çocukları ve kadınlar için cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetlerine evrensel erişim sağlamaya çağırdı.

"Ülkeler, ihtiyacı olan herkese güvenli, etkili ve kaliteli bakım sunabilecek iyi eğitimli, iyi maaşlı bir sağlık işgücüne yatırım yapmalıdır" dedi.

Genel Sekreter vekili sağlık çalışanlarının çoğunluğunu oluşturan kadınların sağlıkla ilgili kararlarda varlıklarının ve seslerinin artırılması gerektiğinin altını çizdi.

Ekstra destek

Amina Mohammed ayrıca yatırımların büyük ölçüde arttırılması çağrısında bulunarak, ek desteğin gelişmekte olan ülkeler için hayati önem taşıdığını vurguladı.

"Ülkeleri, sağlık sistemlerine yapılan yatırımlar da dahil olmak üzere sürdürülebilir kalkınma için finansmanı yılda en az 500 milyar dolara çıkarmak üzere Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Teşvikini cömertçe desteklemeye çağırıyorum" dedi.

Ayrıca etkili borç erteleme mekanizmaları ve çok taraflı kalkınma bankası reformunu da savundu.