UNDP’nin deprem bölgesine gönderdiği malzemeler Türkiye’de erken toparlanma çabalarını destekliyor

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Nisan 2023’ün son günlerinde gerçekleştirdiği konteyner, boru ve atık yönetim ekipmanı teslimatları ile, depremlerden en çok etkilenen illere mütevazı ancak çok ihtiyaç duyulan desteği sağlamaya devam ediyor. Yardım malzemeleri, kamu hizmetleri sunumunu eski haline getirme, konteyner kentlerde yaşam koşullarını iyileştirme ve tehlike altındaki kültür miras eserlerini korumaya odaklanıyor.

UNDP, Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR), Adıyaman’da 5, Hatay’da 3, Kahramanmaraş’ta 5 ve Malatya’da 4 olmak üzere toplam 17 adet koğuş tipi konteyner teslim etti. İŞKUR, depremlerde birçok çalışma yerini kaybetmiş; personelinin çoğu da işsiz kalmıştı. Bu konteynerler, depremden en çok etkilenen bölgelerde çalışma yerlerini kaybeden İŞKUR personeline geçici barınma sağlayacak ve ofis olarak kullanılacak, böylelikle bölge sakinleri için geçim olanaklarının eski haline getirilmesine yönelik istihdam hizmetleri yeniden başlayabilecek.

İŞKUR Genel Müdür Yardımcısı Varol Dur ve UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton, 28 Nisan 2023 tarihinde, İŞKUR’un Hatay ekibi için teslim edilen konteynerlerin Antakya’da bir parkta okaliptüs ağaçlarının bulunduğu alana yerleştirilmesini birlikte izledi.

“Gıda ve barınmanın yanı sıra, depremzedelerin çalışma yaşamına dönmesini sağlamak en önemli öncelik olmalı” diyen Louisa Vinton sözlerini şöyle sürdürdü: “Geçim kaynakları ne kadar hızlı bir şekilde eski haline getirilebilirse, insanları tekrar bölgeye döndürecek faydalı bir döngüyü tetikleyen daha kapsamlı bir ekonomik canlanmayı yakalama şansımız da bir o kadar artar.”

İŞKUR Genel Müdür Yardımcısı Varol Dur ise, “Deprem sonrasında toplum yararına çalışma programlarına yoğunlaşmış da olsak, depremi yaşayan kişilerin normal hayatlarına geri dönüşlerinin desteklenmesi ve bölgedeki istihdamın eski haline getirilmesi için çalışmalarımızı yoğun biçimde sürdürüyoruz.” dedi.

En çok etkilenen yerlerde ekonomik faaliyetlerin eski haline getirilmesi çok zorlu bir görev olarak karşımızda duruyor çünkü tahminen 220.000 işyerinin depremlerde tamamen yıkıldığı bildiriliyor. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından yapılan değerlendirmeye göre, en çok etkilenen 11 ilde afetten sonra çalışma saatleri bir önceki yılın aynı dönemine göre %16 geriledi; bu da 657.417 iş kaybına karşılık geliyor. Bu etkinin en yoğun olduğu dört ilde çalışma saati kayıpları Malatya’da %58,8; Adıyaman’da %48,1; Hatay’da %45,2 ve Kahramanmaraş’ta %43,1 oldu.

Düşünce kuruluşu TEPAV’ın bölgedeki işverenlerin bildirdiği sosyal sigorta rakamlarına dayanarak yaptığı analiz de bu bulguları doğruluyor. Deprem bölgesinde afetten sonraki ay içinde istihdam üçte bir oranında azaldı; TEPAV’a göre bir gecede tahminen 614.000 iş kaybedildi. En yüksek kayıplar yine Kahramanmaraş’ta %68,1; Hatay’da %57,9; Adıyaman’da %46,7 ve Malatya’da %45,9 olarak yaşandı.

Bu koşullarda, insana yakışır barınma yerleri, hem bölgede kalmak isteyen işçiler hem de göç yoluyla azalan işgücünü muhafaza etmek isteyen işverenler için en önemli önceliklerden biri.

UNDP bu çabalara destek vermek üzere, UNDP İyi Niyet Elçisi Mert Fırat tarafından kurulan “İhtiyaç Haritası” adlı STK’nın Hatay, Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta kurmakta olduğu üç konteyner kent için içme suyu ve atık su arıtma tesisleri sağlıyor. İlk sakinlerini Haziran 2023’te kabul etmesi beklenen bu konteyner kentler için UNDP ilk parti boru ve diğer malzemeleri 13 Nisan 2023 tarihinde bölgeye ulaştırdı; Hatay’da ise kurulum başlamış durumda. Bunun ardından çamaşırhaneler için çamaşır yıkama ve kurutma makineleri ve konteyner kentler boşaltıldığında başka yerlere nakledilebilecek gezici atık su arıtma tesisleri teslim edilecek.

UNDP ayrıca Nisan ayında, Hatay itfaiyesine 25 konteyner teslim etti. Antakya’daki itfaiye binası ile birlikte, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen bir program kapsamında UNDP tarafından daha önce sağlanmış olan itfaiye araçları ve diğer malzemeler, depremde tamamen tahrip olmuştu. Bölgeye hizmet edecek itfaiye okulunun bileşenleri olarak afetten önce sipariş edilmiş olan konteynerler, itfaiyenin acil ihtiyaçlarını karşılamaya tahsis edildi.

UNDP daha önce de, toparlanma ve restorasyon çalışmaları devam ederken, paha biçilemez tarihi eserlerin muhafaza edilmesi için, uygun iklimlendirme sağlayan klima ünitelerini de içeren 20 konteyneri, Hatay ve Kahramanmaraş Arkeoloji Müzelerine teslim etmişti.

Sayılan teslimatlara ek olarak, 27 Nisan 2023 tarihinde, UNDP ve Birleşik Krallık’ın yeni deprem yardım ortaklığının lansmanı kapsamında, Kilis Belediyesi’ne bir yol süpürme aracı ve atık yönetim ekipmanı teslim edildi. Bu çabaların üzerine ayrıca, yaşlılar ve engelliler için gezici bakım hizmetleri ve depremzedeler için yeni mesleki eğitim kursları sağlanacak.

UNDP, deprem yardımları kapsamında bugüne kadar toplam olarak 1,5 milyon ABD Dolarını aşkın değerde ekipman ve malzeme sağladı; benzer çabalara yönelik olarak ilave 28 milyon ABD Dolarını da harekete geçirdi.