Gaziantep’in renkli desenleri İzlanda’nın minimalist tasarımıyla buluşuyor

Sabahın oldukça erken saatleri olsa da Suriye’nin sınır şehri Gaziantep’te bulunan Sada Kadın Kooperatifi’nde heyecanla karışık bir yoğunluk var. 10’dan fazla kadın çok uzaklardan gelen konuklarını ağırlamak için dikiş makaralarını hazırlamakla meşgul.

Kooperatifin 2021 yılından beri üyesi olan Suriyeli Khtem Kujjeh: “Burada yaptıklarımızla gurur duyuyoruz. Başarılarımızın ünü İzlanda’ya dek ulaştı! Bizimle iş birliği yapmak için ta İzlanda’dan buraya Gaziantep’e geliyorlar. Mutluyuz” diyor. 

Gaziantep şehri sahip olduğu 2 milyon nüfusun yanı sıra savaştan kaçarak şehre sığınan 470.000 kadar Suriyeli mülteciye de ev sahipliği yapıyor.

Nazire Öztürk dikiş odasında diğer kadınlarla birlikte 66°North motiflerini kumaşlara kanaviçe tekniğiyle uyguluyor. 

Kuruluş yılı olan 2019’dan beri Sada Kadın Kooperatifi’nin Türk üyelerinden biri olan Öztürk: “Dün 66°North ekibinden Sæunn ve Happa ile kumaşları seçmek için çarşıya çıktık. Üreteceğimiz ürünlerin iş birliğimizin ruhunu temsil edecek türden olmasını istiyoruz. Bu nedenle genel olarak geleneksel kumaşlardan yana tercihimizi yaptık” diyor.

Kooperatif kısa bir süre önce İzlandalı dış mekân giyim markası 66°North ile Türk ve Suriyeli kadınların küresel pazara erişimlerini artırmak ve mesleki beceri gelişimini desteklemek amacıyla bir iş birliği başlattı.

Bu açılım Kooperatifin ilk uluslararası iş birliği değil zira Kooperatif 2019 senesinde katıldığı Paris Barış Forumunun en iyi 10 projesinden biri olarak seçilmişti. Kolektif üretim, kapsayıcı yönetişim ve barış içinde bir arada yaşamaya dair güzel örnekleri içeren çalışmalarıyla Sada Kadın Kooperatifi Türk ve Suriyeli kadınlar için güvenli bir üretim ve sürdürülebilir gelir merkezi olarak karşımıza çıkıyor. 66°North ile kurulan birliktelik Kooperatifin örnek modelinin ve yeni pazarlara ulaşmasına yardımcı olan Paris Barış Forumu’daki temsiliyetinin takdir edilmesinin sonucunda meydana gelen bir iş birliği.

Sada Kadın Kooperatifi Sada Kadın Gelişim ve Dayanışma Merkezi’nden doğdu. Avrupa Birliği ile Japonya ve Norveç Hükümetleri tarafından desteklenen ve BM Kadın Birimi’nin toplumsal cinsiyete duyarlılık yaklaşımıyla bütünleşen Sada Merkezi koruma ve geçim desteğinin yanı sıra Türk ve Suriyeliler arasında sosyal uyumu güçlendirmeyi sağlamak için bir dizi aktiviteye ev sahibi oldu. Sada’nın bir kadın güçlenme merkezine dönüşmesindeyse BM Kadın Birimi ortakları arasında yer alan Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ile Sığınmacılar ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği’nin (SGDD-ASAM) rolleri oldukça büyük.  

“Sada’ya ilk kez geldiğimde umutsuz bir haldeydim. Savaş, hayat zaten çoktan bitmiş gibi hissetmeme neden olmuştu” diye anlatıyor Suriyeli bir kadın. “Merkezde psikososyal destek aldım ve yavaş yavaş tekstil yapım işleri üzerine mesleki beceri kazanmaya başladım. Merkezdeki Suriyeli ve Türk kadınlarla birlikte Kooperatif’te güçlerimizi birleştirdik” diye devam ediyor.

“Sada veya Seda Arapça ve Türkçe’de ‘ses” anlamına geliyor. Kooperatifte çalışan bir arkadaşımın da daha önce dediği gibi ‘Sada bizi kanatlandırdı, biz de bu kanatlarla uçmayı öğrendik’. COVİD-19 pandemisinin hayatlarımızdaki yıkıcı etkisine rağmen dayanışmanın sihirli gücü sayesinde krizlerin nasıl üstesinden gelebileceğimizi ve toparlanmayı öğrendik.”

Sada kadınlarıyla birlikte ürünleri geliştiren 66°North markasının tasarımcısı Sæunn Thordardottir ise hislerini şöyle ifade ediyor: “BM Kadın Birimi İzlanda ve Sada Kooperatifi ile birlikte üzerinde çalıştığımız bu projeden ötürü son derece gururlu ve heyecanlıyım. Bu projeye katılan kadınlarla çalışmak harika çünkü kadınlar harika şeyler yapıyorlar. Projemizi birlikte başka bir düzeye taşımak için sabırsızlanıyoruz. Gaziantep'in sunduğu kumaşlar çok güzel, tüm kumaşlar, dokular ve renklerin bize çok fazla fırsat sağladığını görüyorum.”

Kutnu sadece Gaziantep’te üretilen geleneksel bir kumaş türü. Kutnu kumaşı şehrin kültürünü ve mirasını yansıtan renkli motiflerden oluşuyor. Sada ve 66°North, Gaziantep’in meşhur kutnu kumaşını 66°North'un minimalist çizgisiyle birleştirmeyi amaçlıyor.

BM Kadın Birimi İzlanda ve Türkiye ofislerinden de temsilciler Kooperatif ile 66°North arasındaki iş birliğinin oluşturulmasındaki rolleri nedeniyle Gaziantep’teler. Uzun bir süredir kooperatifin ilerleyişini takip eden BM Kadın Birimi İzlanda Ulusal Komitesi Başkanı Stella Samuelsdottir şunları söylüyor: “Bu ortak çalışmaya yüreğimizi, çabamızı ve zamanımızı koyduk çünkü bu işe gerçekten inanıyoruz. Sada kadınlarının sahip olduğu tutkuyu hissediyoruz. Bu iş birliğiyle, Sada Kadın Kooperatifinin sürdürülebilirliğine destek olmayı amaçlıyoruz ve bunun, sektöre toplumsal cinsiyete daha duyarlı satın alma konusunda ilham verecek örnek bir çalışma olacağını umuyoruz.”

BM Kadın Birimi Türkiye Mülteci Destek Programı Koordinatörü Safa Karataş, projenin toplumsal cinsiyete duyarlı satın alma konusunda umut verici bir örnek olduğunu söylüyor: “İnsanlar bu ürünleri Londra, Kopenhag ve hatta Reykjavik'teki vitrinlerde görebilecek. Sada Merkezinde verilen mesleki eğitim kurslarının sonucu olan bu ürünler, uluslararası hazır giyim sektörünün ürünleri haline gelecek.”

2025 yılına kadar sürecek olan iş birliği ile yaklaşık 4.200 el yapımı tekstil ürününün üretilmesi bekleniyor. Ürünler nihai hale geldiğinde 66°North ve BM Kadın Birimi İzlanda’ya bağlı web siteleri üzerinden satışa sunulacak.

Sada kadınlarının üretim ve proje iş birliği hikayesini anlatan “Sadax66North: İlk Tanışma ve Ötesi” filmini izleyin.