“Deniz yaşamı ve balıkçılığın sürdürülebilirliği için kadınların sesini daha çok duymaya ihtiyacımız var”

Huriye Göncüoğlu-Bodur, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nde akademisyen ve sosyal girişimci. Balıkçı kadınların haklarını savunmayı ve deniz yaşamını korumayı amaçlayan bir sivil toplum kuruluşu (STK) olan Kadın Balıkçılar Derneği'nin kurucusu ve aynı zamanda bir aktivist. Göncüoğlu-Bodur, Nisan 2022’de Cenevre’de gerçekleşen Sürdürülebilir Kalkınma Bölgesel Forumu’na UN Women Türkiye’nin desteğiyle katılım sağladı. Göncüoğlu-Bodur, bu sayede Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarını (SKA'lar) daha iyi anladığını ve bu amaçların savunuculuğu konusunda daha çok çalışacağını söylüyor.

“Denizi gören bir evde büyüdüm. Çocukken denizi izlemekten de denize girmekten de büyük keyif alırdım. Annemin bana okuduğu Samed Behrengi’nin Küçük Kara Balık hikayesindeki gibi daha derinlere dalmak isterdim.

Yaz tatilinin bir bölümünü, anneannemin üzüm bağlarında geçirirdik. Dayanışmayı yardımlaşmayı, birlikte çalışmayı ve sosyal faydayı orada öğrendim.

Hayatımdaki bu iki kadının dokunuşları ile daha iyi bir dünyanın hayalini kurmaya başladım. Bu hayal, aldığım eğitim ile “kadın ve erkeğin eşit olarak yer aldığı, eşit haklara sahip olduğu adil bir balıkçılık sektörü” hayaline dönüştü.

Eğitim hayatımda, balıkçılık alanında çalışan kadınların karar verme süreçlerine dahil olamadığını ve bilgiye erişim noktasında zorluklarla karşılaştığını fark ettim. 2019’da zanaatkar balıkçılık yapanları ve balıkçı kadınları güçlendirmeyi hedefleyen Kadın Balıkçılar Derneği’ni kurdum. Derneğimiz; Türkiye’de balıkçılık alanında yerleşik toplumsal cinsiyet rol algısını değiştirmeyi ve stereotipleri ortadan kaldırmayı hedefliyor. Aynı zamanda deniz kaynaklarını koruyarak sürdürebilirliğini sağlamak için eko-sistem odaklı bir “mavi ekonomi” için çalışıyor.

Sürdürülebilir Kalkınma Bölgesel Forumu’nda; hükümetleri, yerel ve uluslararası temsilcileri, sivil toplumu, özel sektörü, akademisyenleri, gençleri ve kadınları bir arada görmek, iş birliklerini izlemek ve çabalarına şahitlik etmek ilham vericiydi. SKA 5 ve SKA 14 oturumlarında, bilim insanları ve sivil toplum temsilcileriyle bir araya gelerek bu alanlardaki temel sorunlar üzerine konuşma fırsatı yakaladım. “Deniz okuryazarlığı” ile ilgili yaptıkları çalışmalar, benim gelecekteki çalışmalarımı ve savunuculuk girişimlerimi şekillendirmeye başladı bile.

SKA 14; okyanusların, denizlerin ve deniz kaynaklarının; sosyal ve ekonomik kalkınmanın yanı sıra sağlığımız için de ne kadar önemli olduğunun altını çiziyor. Denizel kaynaklarının önemi, hayatımıza etkisi ve gündelik hayatımızın denizel ekosistemlerini nasıl etkilediğiyle ilgili maalesef toplum yeterince bilgi sahibi değil. Sürdürülebilir Kalkınma Bölgesel Forumu ile, deniz yaşamı ve iklim krizi arasındaki yakın ilişkiyi bir kez daha anladım.

Balıkçı kadınlar da kaynakların muhafaza edilmesi ve denizdeki yaşamın korunması gerektiğinin bilincinde. Onlar, denizin doğal koruyucuları. Kadınlar ve doğa arasında muazzam bir ilişki olduğunu öğrendim. Kadınlar, doğa sorunlarını ciddiye alıyor ve oluşacak felaketlerin daha çabuk farkına varıyor.

Ekosistem temelli ve sürdürülebilir deniz yaşamı için kadınların deneyimlerine, seslerine ve bakış açılarına ihtiyacımız var. Mavi ekonomiye küçük ölçekli aile balıkçılığı gibi en kırılgan grupların katılımını sağlar ve bu alanda kadınların güçlenmesine yönelik politikalar uygularsak yaşanabilir, adil ve refah bir balıkçılık toplumu mümkün olur.

Huriye Göncüoğlu Bodur, 6-7 Nisan 2022’de Cenevre’de gerçekleşen Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu’nun (UNECE) düzenlediği Sürdürülebilir Kalkınma Bölgesel Forumu’na katıldı. Katılımı; Avrupa Birliği’nin mali desteğiyle UN Women Türkiye tarafından uygulanan Toplumsal Cinsiyet Eşitliği için Güçlü Sivil Alan projesi kapsamında desteklendi. Göncüoğlu-Bodur'un çalışmaları, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları'nın 14'üncüsü olan, deniz ve kıyı ekosistemlerini korumayı ve sürdürülebilir biçimde kullanmayı hedefleyen 'Sudaki Yaşam'a katkı sağlıyor. Aynı zamanda toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak ve tüm kadınlar ile kız çocuklarını güçlendirmeyi hedefleyen 5’inci Sürdürülebilir Kalkınma Amacına da hizmet ediyor.